Đây là một trong những quyển sách hay nhất mà mình từng đọc. Một quyển sách trình bày những quan điểm về những vấn đề hết sức khô khan và còn mang màu sắc chính trị nhưng lại bằng một thứ ngôn ngữ không hề khô khan, thậm chí còn hết sức giản dị, duyên dáng và vô cùng lôi cuốn.
Mình đã đọc thật say sưa "Thế giới như tôi nhìn thấy", cố gắng đọc cả những điều phía sau những câu chữ giản dị kia. Có một số đoạn, mình còn có cảm giác "vỡ" ra như thể mình là con người mê muội của người thời đêm trường trung cổ tỉnh dậy sau một đêm thấy mình đang sống ở thời kỳ Ánh sáng vậy. Về mọi phương diện, có thể nói rằng Albert Einstein không chỉ là một nhà khoa học tự nhiên tuyệt vời của mọi thời đại, ông còn là một nhà khoa học xã hội cực kỳ tài năng nữa. Nếu tất cả sinh viên đều say mê cuốn sách này thì tốt biết mấy...
Trích đoạn trong quyển tự truyện của Einstein "Thế giới như tôi nhìn thấy":
Tình cảnh của những đứa con trái đất chúng ta mới kỳ lạ làm sao. Mỗi chúng ta đến đây như một chuyến viếng thăm ngắn ngủi. Ta không biết để làm gì nhưng đôi khi ta tin rằng ta cảm nhận được. Song, nhìn từ cuộc sống thường nhật mà không đi sâu hơn, ta biết rằng, ta đến đây vì những người khác, trước hết là vì những người mà hạnh phúc của riêng ta phụ thuộc hoàn toàn vào nụ cười và sự yên ấm của họ, kế đến là vì bao người không quen mà số phận của họ nối với ta bằng những sợi dây của lòng cảm thông. Mỗi ngày tôi nghĩ không biết bao nhiêu lần rằng cuộc sống bên ngoài và cuộc sống nội tâm của tôi là dựa trên lao động của những hiện tại và của cả những người đã chết, rằng tôi phải nỗ lực để trao lại tương xứng với những gì tôi đã nhận được và còn nhận được...
Bàn về Văn hóa
Những tinh hoa của sự học thuật ở Châu Âu được đặt trên cơ sở của tự do xác tín và tự do học thuật, trên nguyên lý: Nỗ lực tìm kiếm sự thật phải được đặt cao hơn mọi nỗ lực khác. Chỉ trên nền tảng này, nền văn hóa của chúng ta mới đã có thể nảy sinh ở Hy Lạp và mới hân hoan chào đón sự hồi sinh mạnh mẽ ở Ý thời Phục Hưng. Tài sản tối cao ấy đã phải trả giá bằng máu tử vì đạo của biết bao con người thánh thiện và vĩ đại, và cũng nhờ đó mà nước Ý hôm nay mới được yêu mền và kính nể.
Nếu người ta muốn đo lường thiệt hại do những thảm họa chính trị lớn trong sự phát triển văn hóa của con người mang lại thì người ta cần phải nhớ rằng: Văn hóa tựa như là một loài thảo mộc tinh tế luôn gắn kết với các điều kiện phức tạp. Loài thảo mộc này chỉ có thể phát triển ở một số ít địa điểm mà thôi. Để có thế phát triển, trước hết, nền văn hóa đòi hỏi một sự sung túc nhất định, tạo điều kiện cho một bộ phận dân chúng của một nước nào đó có thể hoạt động trong lĩnh vực không trực tiếp cần thiết cho việc duy trì cuộc sống. Thêm vào đó, cần phải có truyền thống đạo đức về sự quý trọng những phúc lợi và thành tựu văn hóa.
Những tinh hoa của sự học thuật ở Châu Âu được đặt trên cơ sở của tự do xác tín và tự do học thuật, trên nguyên lý: Nỗ lực tìm kiếm sự thật phải được đặt cao hơn mọi nỗ lực khác. Chỉ trên nền tảng này, nền văn hóa của chúng ta mới đã có thể nảy sinh ở Hy Lạp và mới hân hoan chào đón sự hồi sinh mạnh mẽ ở Ý thời Phục Hưng. Tài sản tối cao ấy đã phải trả giá bằng máu tử vì đạo của biết bao con người thánh thiện và vĩ đại, và cũng nhờ đó mà nước Ý hôm nay mới được yêu mền và kính nể.
Nếu người ta muốn đo lường thiệt hại do những thảm họa chính trị lớn trong sự phát triển văn hóa của con người mang lại thì người ta cần phải nhớ rằng: Văn hóa tựa như là một loài thảo mộc tinh tế luôn gắn kết với các điều kiện phức tạp. Loài thảo mộc này chỉ có thể phát triển ở một số ít địa điểm mà thôi. Để có thế phát triển, trước hết, nền văn hóa đòi hỏi một sự sung túc nhất định, tạo điều kiện cho một bộ phận dân chúng của một nước nào đó có thể hoạt động trong lĩnh vực không trực tiếp cần thiết cho việc duy trì cuộc sống. Thêm vào đó, cần phải có truyền thống đạo đức về sự quý trọng những phúc lợi và thành tựu văn hóa.
Bàn về lý tưởng
Lý tưởng của tôi, lý tưởng soi đường và luôn luôn làm dâng đầy trong tôi niềm cảm khái yêu đời là Thiện - Mỹ và Chân
Lý tưởng chính trị của tôi là lý tưởng dân chủ. Mỗi cá nhân cần được tôn trọng như một nhân cách và không ai được thần thánh hóa. Để đạt được một mục đích tập thể, nhất thiết phải có người nào đó đứng ra nghĩ, sắp xếp và chịu trách nhiệm nhưng không được ép buộc mọi người đi theo, mà phải để họ có quyền chọn cho mình người cầm lái.
Cái mà tôi cho là có giá trị đích thực trong các hoạt động của con người không phải là nhà nước mà là cá thể cảm nhận và cá thể sáng tạo, là cá nhân. Chỉ cá nhân mới vượt lên tạo dựng được những giá trị chân qúy và cao cả, trong khi bầy đàn, xét như bầy đàn, cứ mãi là trì độn trong tư duy và trì độn trong cảm xúc.
Lý tưởng của tôi, lý tưởng soi đường và luôn luôn làm dâng đầy trong tôi niềm cảm khái yêu đời là Thiện - Mỹ và Chân
Lý tưởng chính trị của tôi là lý tưởng dân chủ. Mỗi cá nhân cần được tôn trọng như một nhân cách và không ai được thần thánh hóa. Để đạt được một mục đích tập thể, nhất thiết phải có người nào đó đứng ra nghĩ, sắp xếp và chịu trách nhiệm nhưng không được ép buộc mọi người đi theo, mà phải để họ có quyền chọn cho mình người cầm lái.
Cái mà tôi cho là có giá trị đích thực trong các hoạt động của con người không phải là nhà nước mà là cá thể cảm nhận và cá thể sáng tạo, là cá nhân. Chỉ cá nhân mới vượt lên tạo dựng được những giá trị chân qúy và cao cả, trong khi bầy đàn, xét như bầy đàn, cứ mãi là trì độn trong tư duy và trì độn trong cảm xúc.
Lý tưởng Do Thái
Mưu cầu tri thức vì bản thân tri thức, một tình yêu hầu như sùng bái đối với công lý, và lòng khao khát độc lập cá nhân: Đó là những truyền thống dân tộc Do Thái khiến tôi cảm thấy việc tôi thuộc về dân tộc đó như là một quà tặng của số phận.
Lịch sử đã trao cho chúng ta một số phận đầy gian khổ, song chừng nào chúng ta còn là những đầy tớ hết lòng cung hiến cho sự thật, chân lý và tự do, chúng ta vẫn không chỉ sống còn với tư cách là một dân tộc lâu đời nhất trong mọi dân tộc, mà còn bằng lao động sáng tạo, tiếp tục làm ra những giá trị đóng góp vào việc làm cho nhân loại ngày thêm cao qúy như chúng ta đã làm từ ngàn xưa đến tận nay
Bàn về ý nghĩa cuộc sốngMưu cầu tri thức vì bản thân tri thức, một tình yêu hầu như sùng bái đối với công lý, và lòng khao khát độc lập cá nhân: Đó là những truyền thống dân tộc Do Thái khiến tôi cảm thấy việc tôi thuộc về dân tộc đó như là một quà tặng của số phận.
Lịch sử đã trao cho chúng ta một số phận đầy gian khổ, song chừng nào chúng ta còn là những đầy tớ hết lòng cung hiến cho sự thật, chân lý và tự do, chúng ta vẫn không chỉ sống còn với tư cách là một dân tộc lâu đời nhất trong mọi dân tộc, mà còn bằng lao động sáng tạo, tiếp tục làm ra những giá trị đóng góp vào việc làm cho nhân loại ngày thêm cao qúy như chúng ta đã làm từ ngàn xưa đến tận nay
Đâu là ý nghĩa cuộc sống của chúng ta, đâu là ý nghĩa cuộc sống của mọi sinh vật nói chung? Tôi nghĩ rằng kẻ nào thấy cuộc sống của mình và đồng loại là vô nghĩa, kẻ đó không những chỉ bất hạnh mà còn hầu như không thể sống được...
Chúng ta không thể mất hy vọng vào con người bởi vì bản thân chúng ta cũng là con người.
Giáo dục tư duy độc lập:
Dạy cho con người một chuyên ngành thì chưa đủ, bởi bằng cách đó, anh ta tuy có thể trở thành một cái máy khả dụng nhưng không thể trờ thành một con người với đầy đủ phẩm giá. Điều quan trọng là anh ta phải được dạy để có một cảm thức sống động về cái gì gọi là đẹp và cái gì là thiện.
Một nền giáo dục có giá trị là tư duy phê phán độc lập phải được phát triển ở những người trẻ tuổi, dạy làm sao để học sinh cảm thấy những điều họ được học là một quà tặng qúy giá chứ không phải là một nhiệm vụ ngán ngẩm.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét